Droga do Ostrej Bramy – film dokumentalny

W 2004 roku minęła 60. rocznica przeprowadzonej przez Armię Krajową akcji „Burza” na Wileńszczyźnie i dokonanej podczas niej zbrojnej operacji pod kryptonimem „Ostra Brama”. Widzowie poznają przebieg i tragiczny finał tych działań oraz wraz z uczestnikami operacji i historykiem Jarosławem Wołkonowskim prześledzą etapy zdobywania samego Wilna. Poznają także powody, dla których uczestnicy walk podjęli próbę zdobycia miasta, oraz wartości, którymi kierowali się w życiu, emocje i nadzieje, jakie im towarzyszyły. Po raz pierwszy usłyszymy relacje akowców zamieszkałych do dnia dzisiejszego na Białorusi i Litwie. Realizatorzy dokumentu podejmują próbę oceny realizacji tych planów.

Historyczny dokument zrealizowany dla uczczenia 60. rocznicy operacji pod kryptonimem „Ostra Brama” i akcji „Burza” na Wileńszczyźnie. Wspominają świadkowie tamtych wydarzeń, ludzie, którzy wówczas szli do boju, by bronić swej ojczyzny – Polski. Opowiadają o swoich odczuciach, emocjach i wielkich nadziejach, o motywach działania, wartościach, którymi kierowali się w życiu, ze łzami w oczach wskrzeszają pamięć poległych współtowarzyszy broni. Po raz pierwszy usłyszymy relacje byłych żołnierzy AK, którzy do dnia dzisiejszego mieszkają w Wilnie, jak Zygmunt Łunkiewicz, Mieczysław Bokiej, Wacław Pacyno, Jan Mickiewcz. Rejestrując wypowiedzi uczestników operacji, a także historyka dra Jarosława Wołkonowskiego, prof. Adama Dobrońskiego z uniwersytetu w Białymstoku, Kazimierza Krajewskiego z IPN-u i in., autorzy dokumentu podjęli próbę przedstawienia kolejnych etapów zdobywania Wilna. Przy realizacji filmu wykorzystano archiwalne zdjęcia, materiały ze zbiorów: Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, Okręgu Nowogródzkiego i Wileńskiego, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Twórcą planu operacji „Ostra Brama” był oficer Nowogródzkiego Okręgu Maciej Kalinkiewicz. Plan został zaakceptowany w Komendzie Głównej Armii Krajowej. Pierwsze oddziały wileńskie AK powstały latem 1943 r., a ich liczebność znacznie się zwiększyła przed akcją „Burza” i operacją „Ostra Brama”, kiedy nastąpił masowy napływ ochotników, którzy porzucali domy, rodziny, by walczyć o polskie Wilno i zająć przed wkroczeniem Armii Czerwonej. W dniach 7 do 13 lipca 1944 roku podczas operacji „Ostra Brama” zginęło około 500 AK-owców. Akcja „Burza” na Wileńszczyźnie zakończyła się aresztowaniem i deportacją około 5 tysięcy żołnierzy AK.

Ponary – film dokumentalny

Film dokumentalny poświęcony największej masakrze ludności cywilnej na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej, czyli ludobójstwu, do którego doszło między lipcem 1941 a lipcem 1944 roku w Ponarach pod Wilnem. O tej zbrodni opowiadają zarówno historycy, jak i świadkowie tamtych wydarzeń oraz potomkowie pomordowanych.

Na podstawie zapisków polskiego dziennikarza udało się odtworzyć wiele szczegółów zdarzeń, jakie miały miejsce w Ponarach. Oblicza się, że litewscy szaulisi wymordowali tam ponad 100 tysięcy osób. Większość z nich stanowili obywatele polscy pochodzenia żydowskiego, przetransportowani z getta wileńskiego oraz innych miejscowości Wileńszczyzny. Najprawdopodobniej uśmiercono ich ok. 80 tysięcy. W ponarskim lesie znalazła swój kres wielowiekowa historia żydowskiej diaspory miasta zwanego przez wyznawców judaizmu „Jerozolimą Lituanii”. W Ponarach zgładzono również warstwę przywódczą społeczności polskiej w Wilnie, przedstawicieli elit, profesorów uniwersytetu, naukowców, żołnierzy AK, księży, studentów. Zginęła większość działaczy młodzieżowej organizacji konspiracyjnej Związek Wolnych Polaków. Według różnych szacunków zastrzelonych Polaków mogło być od 12 do 20 tysięcy. Eksterminacja objęła też Cyganów i rosyjskich starowierców. Wśród ofiar znaleźli się również jeńcy sowieccy i litewscy komuniści.

http://www.tvp.pl/historia/rocznice-i-wydarzenia/ii-wojna-swiatowa/wideo/fakty/ponary-film-dokumentalny/481622

Cz.1 – http://www.youtube.com/watch?v=ngzYXdpHlug

Cz.2 – http://www.youtube.com/watch?v=HJ-BJqU5P4M

Ponary – przemówienie Zbigniewa Sulatyckiego

Przemówienie Zbigniewa Sulatyckiego przed odsłonięciem i poświęceniem płaskorzeźby dedykowanej Polakom pomordowanym w Ponarach w latach 1941 — 1944 w Katedrze Drohiczyńskiej dn. 10.06.2012.

Przeczytaj:„Jeśli my zapomnimy o nich, to Ty, Boże zapomnij o nas…”! – Ze Zbigniewem Sulatyckim, kapitanem Żeglugi Wielkiej, rozmawia ks. Łukasz Gołębiewski

Zobacz:

Ponary – film dokumentalny

Przeczytaj także:

Józef Mackiewicz, Ponary – Baza

Ponure Ponary wileńskie