Wspomienia kaprala ze Szkoły Podchorążych Rezerwy OSWL w Elblągu

Kłania się i salutuje kapral podchorąży. Miałem być w tej szkółce pełny rok czy nawet trochę więcej ale na szczęście dzięki różnym zabiegom (dwójka małych dzieci wieku 2,5 lat i 1 roku) udało mi skrócić służbę do niecałych 7 miesięcy.

Pamięć szwankuje, niewiele pamiętam z tamtego okresu ale mam bogatą korespondencję (tak listy – kto teraz o tym pamięta) i postaram się z tych listów jakoś odtworzyć.

Wzięli mnie w najmroźniejszą i bardzo śnieżną zimą, jedną z ostatnich takich śnieżnych w ostatnich latach, gdzie temperatura sięgała minus 30 stopni, a mróz i śnieg leżał (bez przerwy) aż do połowy kwietnia. 

Zaraz po przyjeździe do jednostki fryzjer, kąpiel, oddanie cywilnych ciuchów i wojskowe umundurowanie. Zakwaterowano nas w 12 osobowych pokojach z piętrowymi łóżkami, prawie każdy z nas miał podobną sytuację rodzinną, dziesięcioro z nas łącznie ze mną byli już małżonkami, zostawili w domu żony i dzieci (ja dwoje). Jeden z kolegów z mego pokoju pochodził z Międzyrzecza Podlaskiego z trzech innych w kompanii z Białej Podlaskiej. Mój przydział to I Kompania.

Rozkład dnia: pobudka godz. 6, 10 minut na ubranie się, potem pół godziny zaprawa na świeżym powietrzu, czyli gimnastyka poranna(w styczniu i w lutym było wówczas po dwadzieścia parę stopni mrozu). Następnie ścielenie łóżek a o godz. 7 pierwsze śniadanie (wymarsz na stołówkę w czwórkach całą kompanią, ponieważ do przysięgi nie można było poruszać się samodzielnie poza terenem budynku, prawie jak w więzieniu). Po śniadaniu zajęcia teoretyczne, a podczas dużej przerwy o godz. 11 drugie śniadanie. Przed obiadem apel popołudniowy a później o godz. 15 obiad. Po obiedzie do 16 czas wolny, później znowu do godz.19 jakieś zajęcia typu musztra czy nauka. O godz. 19 kolacja, o godz. 19:30 przymusowa indoktrynacja czyli oglądanie dziennika TV (dzisiejszych Wiadomości) i następnie do godz. 21 czas wolny. Ten proces systematycznego i świadomego wpajania nam ideologii socjalistycznej odbywał sie także na różnych zajęciach w ciągu dnia. Przez cały dzień nie można położyć się na łóżku i dodatkowo być ciągle w żołnierskich butach (nie można było zdejmować).

To był schyłek komuny ale już nie w takiej wydaniu jak pewnie 10-20 lat wstecz. Ale kocówy i mycie kiblów (WC) pamiętam za np. źle pościelone łóżko. Również słynne warty. Pamiętam jak przez mgłę jakiś wypadek (przypadkowy postrzał drugiego żołnierza podczas chyba pełnienia warty). Albo wymarsz na poligon 25 stopniowy mróz gdzie podczas obiadu gorąca zupa w menażce w jednej chwili stawała się natychmiast zimna, zanim dotarła do ust.

Niekiedy w tygodniu raz lub rzadko dwa razy a niekiedy nawet codziennie był wymarsz całą kompania na poligon znajdujący się w odległości 7 km od jednostki (marsz w jedną stronę zajmował nam blisko 2 godziny). Początkowo przebywaliśmy na poligonie 2-3 godziny ale po przysiędze już od rana do wieczora (w godzinach 8-18).
Na poligonie były ćwiczenia typu pełzanie, czołganie czy bieganie w półmetrowych zaspach.
Większość oficerskiej kadry (i pewnie jakiś pewnie studiach) to ludzie raczej – delikatnie mówiąc – mało „kulturalni”, krzyczeli bez powodu, przeklinali i być może byli – tak mi się wydawało – pod wpływem alkoholu lub innych podobnych środków. Najważniejsze żeby nie rzucać się im w oczy, nie podpaść przełożonym, unikać bezpośredniości, ponieważ jak się do kogoś przyczepią to niedobrze już jest z nim nawet do końca służby. Potrafili się na kimś dosłownie wyżywać a nawet znęcać. Widać że sprawiało im to przyjemność. Niejeden powie, ze tak było prawie od zawsze w wojsku, ale zwróćcie uwagę, że my wszyscy byliśmy po studiach.

W czasie wolnym są dyżury (po 5 osób) na sprzątanie tzw. rejonów czyli miejsc wyznaczonych dla każdego plutonu (my mieliśmy korytarz w piwnicy, klatkę schodową i trochę placu na zewnątrz budynku). Muszę dodać że z tym porządkiem szczególnie u nas w pokoju to był istny cyrk, wszystko musi być ułożone według linijki, odpowiednio i równo co do centymetra (piżama, ręczniki, przybory toaletowe, czapki, koc na łóżku itp.)
Pierwsza dwudniowa przepustka wyjścia na zewnątrz jednostki była dopiero po przysiędze czyli po ponad miesiącu.

Przez cały półroczny ten okres zaliczyłem kilka tzw. całodobowych dyżurów wartowniczych. Była to ciężka doba, ponieważ polegała ona pełnieniu służby na dworze przy bramie na zmianę (było nas zawsze dwóch na dyżurze) na stojąco przez okrągłe 24 godziny (od godz.19 wieczorem) odliczając 3,5 godzinny czas na sen. Podczas dyżuru trzeba przedstawiać lub meldować przełożonym i starszym wchodzącym przez bramę na teren jednostki oraz wykonywania niektórych prac porządkowych.

Pamiętam jak pod koniec służby namawiano mnie do pójścia do służby zawodowej w wojsku lub do milicji. Byłem chyba prawie od dziecka przeciwny temu narzuconemu siłą przez radzieckie czołgi ówczesnemu systemowi PRL-u (czytaj komunie), grzecznie odmówiłem. Indoktrynacja polityczna w moim przypadku przynosiła wręcz odwrotny skutek. Takie były czasy.

Ponieważ były – jak już wspomniałem duże mrozy – cześć z nas chorowała. Szczególnie wyjścia na stołówkę oddalona o 100 metrów początkowo bez kurtek powodowały u mniej zahartowanych przeziębienia. Ja nie byłem u lekarza, ale ci co byli opowiadali, że wszystkich, kto miał kaszel lekarz przepisywał krople do nosa, a kto miał jeszcze dodatkowo gorączkę – polopirynę i muliwitaminę. Tak leczyło się wszystkich niezależnie od stopnia przeziębienia.

(wspomnienia na podstawie listów – kapral podchorąży z I plutonu I kompani Tadeusz Czernik – pobór 5 styczeń 1987r.)

Zobacz także: Pielgrzymka rowerowa po Warmii, Mazurach i Podlasiu